Het smartphone dieet

Onderzoek van een Deense universiteit heeft aangetoond dat herhaalde blootstelling aan afbeeldingen van hetzelfde voedsel kan leiden tot een gevoel van verzadiging en de portiegrootte kan verminderen. Hiermee is mogelijk een nieuwe weg geopenend voor het realiseren van gewichtsverlies en moeten we ons meer bewust zijn van de impact van voedselbeelden in online advertenties.

Overvloed aan voedselafbeeldingen op internet

Het internet barst van de foto's van voedsel: op nieuwssites, social media en de banneradvertenties die overal opduiken. Veel van de voedselafbeeldingen worden geüpload om specifieke voedingsmiddelen te verkopen. Het idee is dat de afbeeldingen op Facebook of Instagram ons bijvoorbeeld doen hunkeren naar een Mcdonald's burger. Met andere woorden, de afbeelding wekt onze honger op.

Nieuw onderzoek van de Universiteit van Aarhus in Denemarken toont nu aan dat de afbeeldingen eigenlijk het tegenovergestelde effect kunnen hebben. Tenminste, als we herhaaldelijk foto's van hetzelfde product zien.

Verzadiging door herhaalde blootstelling aan hetzelfde voedselbeeld

Uit verschillende experimenten blijkt dat we een gevoel van verzadiging kunnen krijgen als we meer dan 30 keer dezelfde afbeelding zien. Tjark Andersen, die onlangs zijn doctoraat verdedigde aan de afdeling Voedselwetenschappen aan de Universiteit van Aarhus, legt dit verder uit.

"In onze experimenten toonden we aan dat wanneer de deelnemers dezelfde voedselafbeelding 30 keer zagen, ze zich meer verzadigd voelden dan voordat ze de afbeelding hadden gezien. De deelnemers die vele malen de afbeelding te zien kregen, kozen ook een kleinere portie dan degenen die de afbeelding slechts drie keer hadden gezien, toen we vervolgens vroegen naar de grootte van de portie die ze wilden," zegt hij.

Je hersenen misleiden om je vol te voelen

Het klinkt misschien vreemd dat de deelnemers zich vol voelden zonder daadwerkelijk iets te eten. Maar dit is eigenlijk heel natuurlijk, legt Tjark Andersen uit. Hoe we over voedsel denken, heeft een grote invloed op onze eetlust. "Je eetlust is nauwer verbonden met je cognitieve perceptie dan de meesten van ons denken. Hoe we denken over ons voedsel is erg belangrijk," zegt hij, en vervolgt:

"Studies hebben aangetoond dat als je mensen bewust maakt van verschillende kleuren Jelly Beans, ze zelfs als ze alles wat ze kunnen van rode Jelly Beans hebben gegeten, nog steeds de gele willen. Zelfs als beide kleuren precies hetzelfde smaken."

Binnen het hersenonderzoek worden deze bevindingen uitgelegd met de zogenaamde theorie van de geaarde cognitie. Bijvoorbeeld, als je je voorstelt dat je je tanden in een sappige appel zet, worden dezelfde delen van de hersenen gestimuleerd als wanneer je daadwerkelijk een hap van een appel neemt. "Je krijgt een fysiologische reactie op iets waar je alleen maar aan hebt gedacht. Daarom kunnen we ons volledig voldaan voelen zonder iets te eten," zegt hij.

Een grootschalig online experiment

Tjark Andersen en zijn collega's zijn niet de eersten die ontdekken dat we ons vol kunnen voelen door naar afbeeldingen van voedsel te kijken. Andere onderzoeksgroepen hebben dit eerder aangetoond. Het nieuwe onderzoek van de Universiteit van Aarhus is dat ze het aantal herhalingen hebben onderzocht - en of variatie in de afbeeldingen het gevoel van verzadiging wegneemt.

"We weten uit eerdere studies dat afbeeldingen van verschillende soorten voedsel niet hetzelfde effect hebben op verzadiging. Daarom kan je je echt vol voelen na het hoofdgerecht maar nog steeds ruimte hebben voor dessert. Zoete dingen zijn een compleet ander type voedsel," zegt hij.

Om te onderzoeken of variatie in voedsel het gevoel van verzadiging volledig wegneemt, hebben Tjark Andersen en zijn collega's een aantal online experimenten ontworpen. Ze eindigden met het krijgen van meer dan 1.000 mensen door hun digitale experimenten.

Eerst toonden ze een foto van slechts oranje M&M's. Sommige deelnemers kregen de foto drie keer te zien, anderen 30 keer. De groep die de meeste foto's van de M&M zag, voelde zich daarna het meest verzadigd, legt Tjark Andersen uit. "Ze moesten aangeven hoeveel M&M's tussen 1 en 10 ze wilden. De groep die 30 afbeeldingen van oranje chocoladeknopjes had gezien, koos een kleinere hoeveelheid dan de andere twee groepen." Daarna herhaalden ze het experiment. Deze keer met M&M's in verschillende kleuren. De kleuren veranderden het resultaat niet.

Potentiële toepassing als gewichtsverliesstrategie

Sinds 1975 is het aantal mensen met overgewicht wereldwijd verdrievoudigd. Volgens de WHO is obesitas een van de grootste gezondheidsuitdagingen waarmee de mensheid wordt geconfronteerd. En de reden waarom we te dik worden, is dat we te veel en te ongezond voedsel eten en niet genoeg bewegen.

Hier komen de resultaten van Tjark Andersen in het spel. Misschien kunnen ze worden toegepast als een methode om de eetlust te reguleren, zegt hij. "Stel je voor dat je een app ontwikkelde op basis van een Google-zoekopdracht. Laten we zeggen dat je pizza wilde. Je opent de app. Kiest pizza - en het toont een heleboel foto's van pizza terwijl je je voorstelt dat je het eet. Op deze manier kun je een gevoel van verzadiging krijgen en misschien gewoon stoppen met het verlangen naar pizza."

Invloed van sociale media op onze voedselkeuzes

Tjark Andersen en een aantal andere onderzoekers bestuderen hoe voedseladvertenties op sociale media ons beïnvloeden, omdat we voortdurend worden geconfronteerd met heerlijk voedsel. Een paar jaar geleden probeerde een Amerikaanse onderzoeksgroep erachter te komen hoeveel advertenties met voedsel we gemiddeld tegenkomen als we op social media zijn. De onderzoekers volgden een aantal jonge mensen en brachten de inhoud die ze tegenkwamen in kaart.

Gemiddeld zagen de jonge mensen in 12 uur 6,1 voedselgerelateerde berichten. Het overgrote deel van de berichten waren foto's van voedsel - en meer dan een derde ging over desserts of ander zoet voedsel.